Motivaction heeft voor het derde jaar op rij het vertrouwen in de journalistiek gepeild en aan de cijfers te zien zit het wel goed: 57% zegt het nieuws in algemene zin te vertrouwen en 11% heeft weinig of geen vertrouwen.
▼
Wie de Amerikaanse verkiezingen volgt, zal zo langzamerhand gewend zijn geraakt aan beschuldigingen over ‘fake news’ die de wereld in worden geslingerd. Deze beschuldigingen hebben ertoe geleid dat anno 2024 slechts ca. 32% van de Amerikanen het nieuws vertrouwt. In Nederland is dat anders en veel stabieler. De 57% van dit jaar komt ongeveer overeen met de situatie in 2022. Het vertrouwen in het nieuws dat men zelf consumeert ligt nog net iets hoger (+2%,) maar is ten opzichte van 2022 wel iets gedaald (van 60% naar 59%).
Nieuws checken
De interesse in het nieuws blijft onverminderd hoog: 82% van de ondervraagde Nederlanders volgt één of meer keren per dag het nieuws, 20% zegt meer dan vijf keer per dag het nieuws te checken. Daartegenover staan personen met weinig vertrouwen in de journalistiek en jongeren (18-24 jaar), die beduidend minder interesse tonen. Van degenen met weinig vertrouwen in de journalistiek volgt 24% maximaal eens in de twee tot drie dagen per week het nieuws. Jongeren zeggen vaker tussen de één en zes dagen in de week het nieuws te volgen (36%).
Kabinetsformatie
Bij berichtgeving over de Tweede Kamerverkiezingen is het vertrouwen in nieuwsbronnen iets lager dan in nieuws in het algemeen. Circa de helft van de Nederlanders denkt dat de nieuwsmedia op een juiste wijze hebben bericht over de kabinetsformatie, terwijl ongeveer een derde denkt dat niet alles is verteld over de houding van betrokken politieke partijen. Personen met weinig vertrouwen in het nieuws hebben minder vertrouwen in deze berichtgeving, terwijl personen met veel vertrouwen de berichtgeving over de kabinetsformatie vaker als juist, volledig en gebalanceerd beschouwen.
Links en rechts vertrouwen
Er zijn duidelijke verschillen tussen personen met veel en weinig vertrouwen in het nieuws. Personen met veel vertrouwen zijn vaker hoogopgeleid, hebben een hoger inkomen en identificeren zich vooral met partijen links van het midden of met VVD en D66. Deze groep heeft over het algemeen veel vertrouwen in alle voorgelegde nieuwsbronnen, behalve sociale media en enkele specifieke bronnen zoals Ongehoord Nederland en GeenStijl. Personen met weinig vertrouwen in het nieuws hebben minder vaak een hoog inkomen en identificeren zich voornamelijk met rechtse partijen zoals de PVV, Forum voor Democratie, BBB en BVNL/Groep Van Haga. Deze groep heeft weinig vertrouwen in de meeste nieuwsbronnen, maar beschouwt lokale en regionale nieuwsbronnen, Ongehoord Nederland, GeenStijl en Follow the Money als het meest betrouwbaar.
X onderaan
Net als voorgaande jaren worden de publieke omroepen en het ANP als het meest betrouwbaar gezien. Sociale media worden het minst vertrouwd, met TikTok en X onderaan de lijst. Ook de omroep Ongehoord Nederland wordt als weinig betrouwbaar beschouwd.
Sven, Tijs en Eva
Met ingang van het nieuwe televisieseizoen telt Nederland vijf ‘nieuwe’ talkshows die verdieping aan het nieuws willen geven, geleid door gespreksleiders met een journalistieke achtergrond zoals Eva Jinek, Jeroen Pauw, Sven Kockelmann en Tijs van den Brink. Opvallend is dat geen van deze gespreksleiders in de ogen van het grote publiek hoog scoren op de journalistieke vertrouwensladder. Sven Kockelmann, Tijs van den Brink en Eva Jinek scoren respectievelijk 6,5, 6,4 en 6,4 op een tienpuntschaal en blijven daarmee significant achter bij Rob Trip, Annechien Steenhuizen en Simone Weimans (resp. 7,2, 7,1 en 7,0). Net als in voorgaande jaren kun je stellen dat journalisten die het nieuws combineren met een vorm van amusement (zoals in talkshows) minder worden vertrouwd dan journalisten die zich beperken tot nieuwsverslaglegging.
Motivaction is Kennispartner van Daily Data Bytes