Vera van Stokkom (foto) publiceerde vorig jaar de whitepaper Praktische tips voor beter sensorisch onderzoek tijdens productontwikkeling in het midden- en kleinbedrijf. Ze vertelt dat bedrijven vanuit minimale basisprincipes al heel nuttige resultaten kunnen verkrijgen.
▼
Vera van Stokkom kreeg in haar studie Food and Business aan de Hogeschool Inholland voor het eerst les in sensorisch onderzoek. Na haar master gezondheidswetenschappen aan de VU kwam ze weer bij Inholland te werken. Ze startte een promotieonderzoek aan de WUR (externe PhD) naar de rol van smaak bij de acceptatie van groenten.
Waarom groenten?
‘Omdat ze duurzaam en gezond zijn; zeker als ze biologisch, lokaal of uit de regeneratieve teelt afkomstig zijn. Maar dan moeten ze ook goed smaken. Zelf at ik als kind erg weinig groenten en fruit. Testen met kinderen, hun perspectief meenemen in product- en conceptontwikkeling, vind ik interessant. De basis voor een gezonde leefstijl kun je namelijk het beste al op jonge leeftijd leggen.’
Waaruit ontstond het idee voor je whitepaper en wat wil je ermee bereiken?
‘Ik deed een postdoctoraal onderzoek naar sensorisch onderzoek in de praktijk en de invloed van ogenschijnlijk kleine verschillen op het resultaat. Daaruit bleek onder andere dat een aantal basisprincipes in de praktijk vaak over het hoofd worden gezien of niet op waarde worden geschat en achterwege worden gelaten. Dat terwijl die basisprincipes niet veel extra middelen kosten, maar wel betrouwbaardere resultaten kunnen opleveren. Waar ik vanuit mijn promotieonderzoek vooral in wetenschappelijke tijdschriften heb gepubliceerd, schreef ik deze whitepaper met een praktische vertaling van inzichten richting het mkb.’
Je gaat uitvoerig in op ’team tastings’. Waarom juist dit onderdeel?
‘De manier van proeven tijdens team tastings kan conclusies beïnvloeden. Het is geen uitzondering dat er in team tastings wordt geproefd zonder daar een duidelijke procedure voor te hebben. Bij Inholland proberen we hier aandacht aan te besteden, zeker in ons vernieuwde onderwijsprogramma van Food Commerce and Technology. We brengen studenten de basisprincipes van sensorisch onderzoek bij en maken ze bekend met een gestructureerde aanpak voor team tastings. Bovendien behaalt een aardig deel van de studenten tijdens hun opleiding het D&IN-diploma Sensorisch Onderzoeker A en doen studenten praktische ervaring op tijdens projecten en stages. Sommigen behalen zelfs het diploma Sensorisch Onderzoeker B.’
Je concludeert: ‘Zelfs met beperkte middelen kun je Good Sensory Practices volgen.’ Het hoeft dus niet per se duur te zijn?
‘Wanneer er in de praktijk nauwelijks of geen budget is voor sensorisch/consumentenonderzoek, kun je vanuit basisprincipes toch nuttige resultaten verkrijgen. In het artikel illustreer ik dat aan de hand van enkele eerste stappen naar beter onderzoek. Denk aan het volgen van de basisprincipes zoals blinderen en balanceren. Ook is het belangrijk om kritisch te zijn op de toegepaste methodiek en welk gewicht aan de resultaten wordt gegeven. Het is een balanceeract tussen welke inzichten je uit het sensorisch onderzoek wilt halen en welke middelen je tot je beschikking hebt. Uiteindelijk is het integreren van sensorisch/consumentenonderzoek in het hele productontwikkelingsproces een investering. Maar als dit weer leidt tot het sneller bijsturen en minder falen van producten kan het ook wat opleveren.’
Wat gebeurt er nu verder met deze whitepaper?
‘Tijdens het Sensory Congress 2025 The Sweet Spot – Where Sensory Science Meets Practice van D&IN, op 4 november 2025, zal de verbinding tussen theorie en praktijk centraal staan.’
Over Vera van Stokkom
Vera heeft als docent- onderzoeker ruim 10 jaar ervaring bij de opleiding Food, Health and Technology van Inholland. Ze zit ook in de Examencommissie Sensorisch Onderzoek, die elk jaar de examens evalueert en vernieuwt.