Europa wil sneller kunnen ingrijpen bij ernstige zaken. Vanaf 18 augustus 2026 krijgen justitiële autoriteiten met e-Evidence directe toegang tot data bij bedrijven in andere EU-landen. De gevolgen voor privacy, governance en databeheer zijn groot. Toch waarschuwen steeds meer experts dat veel organisaties nog niet beseffen hoe ingrijpend deze verschuiving wordt.
▼
Hoe e-Evidence werkt en wat er verandert
E-Evidence geeft een officier van justitie of rechter in het ene land de mogelijkheid om direct data op te vragen bij een aanbieder in een ander land. De tussenstap van het ontvangende land verdwijnt. Europa wil deze wet invoeren omdat toegang tot digitaal bewijs steeds lastiger wordt. Berichten verdwijnen snel, data staat verspreid over verschillende landen en opsporingsdiensten lopen geregeld vast wanneer cruciale informatie buiten hun eigen jurisdictie staat.
Met e-Evidence moet dat veranderen. De regeling maakt het mogelijk om sneller gegevens op te vragen die nodig zijn voor onderzoeken. Het kan gaan om contentgegevens, verkeersinformatie en abonnementsdata. Denk aan e-mails, cloudopslag of communicatiegegevens. Het proces wordt daarmee sneller en veel directer.
ECP, dat in Nederland een publiek-private samenwerking rond e-Evidence heeft ingericht, benadrukt dat deze verandering twee kanten heeft. De regeling maakt internationale opsporing eenvoudiger. Tegelijk schuurt het met bestaande privacykaders zoals de AVG. Organisaties moeten daarom nauwkeuriger weten welke gegevens zij opslaan, waar die staan en wie er toegang toe heeft.
Wanneer soevereiniteit begint te verschuiven
In de discussie rond e-Evidence valt steeds vaker hetzelfde woord. Zeggenschap.
Lidstaten hebben verschillende privacyculturen en verschillende standaarden voor datatoegang. Door de nieuwe regeling kunnen zij toch bij dezelfde gegevens terecht wat onzekerheid creëert. Niet alleen voor burgers die grip willen houden op hun data, maar ook voor bedrijven die duidelijkheid nodig hebben over wie welke verzoeken kan indienen.
Hoe jij overzicht houdt in deze veranderende digitale omgeving
De e-Evidence-wet geldt voor een breed scala aan digitale diensten. Het betreft data die is opgeslagen bij drie grote groepen aanbieders:
- elektronische communicatiediensten, zoals telefonie en internettoegang
- diensten die domeinnamen en IP-adressen beheren, zoals registers en privacydiensten voor domeineigenaren
- online platforms waar gebruikers communiceren, informatie opslaan of transacties uitvoeren, zoals sociale media, hostingdiensten, marktplaatsen, reserveringsplatforms, online gaming en cloudopslag
Voor organisaties betekent dit dat zij scherper dan ooit moeten weten welke gegevens zij verwerken en via welke diensten deze door Europa bewegen. Voor datateams komt het neer op het volgende:
- inzicht hebben in welke persoonsgegevens je verzamelt en waar deze worden opgeslagen
- duidelijke afspraken maken over hoe je dataverzoeken beoordeelt en afhandelt
- voorbereid zijn op snelle verzoeken en weten welke stappen je moet zetten
- letten op dataminimalisatie en het bewust ontwerpen van datastromen, vooral wanneer data op servers in andere lidstaten staat
- risico’s kunnen herkennen zonder het werk onnodig te vertragen
ECP adviseert om te beginnen met een volledig overzicht van alle gegevens en systemen. Ontwikkel daarna een intern proces dat teams helpt om zorgvuldig en consistent te handelen wanneer dataverzoeken binnenkomen.
De verantwoordelijkheid die nu groter wordt
E-Evidence versnelt opsporing, maar vergroot ook de verantwoordelijkheid van organisaties om hun datastromen zuiver, veilig en begrijpelijk te houden. In een Europa waar digitale grenzen steeds minder bescherming bieden, wordt het steeds belangrijker dat teams precies weten welke data zij beheren en hoe zij die beschermen. Deze ontwikkeling vraagt om volwassen databeheer, duidelijke processen en een scherp bewustzijn binnen elke organisatie.