In oktober 2022 bleek uit onderzoek van Trouw en AG Connect dat onder andere het ministerie van Sociale Zaken, de Belastingdienst en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit op grote schaal Twitter-berichten opslaan om te peilen hoe burgers over het beleid denken. SP-Kamerlid Renske Leijten stelde er vragen over en nu komt staatssecretaris voor Digitalisering van Huffelen met een reactie: er komt nader onderzoek.
Dat Twitterberichten door de overheid worden bijgehouden (en opgeslagen) was tot oktober vorig jaar niet bekend, totdat media erover berichtten. Volgens deskundigen is het opslaan van dit soort berichten niet zomaar geoorloofd, omdat twitteraars er niet over geïnformeerd worden. Renske Leijten van de SP stelde er vragen over in de Tweede Kamer. Zij wilde onder andere weten of de staatssecretaris het wenselijk vindt dat de overheid herleidbare én niet-herleidbare gegevens van mensen opslaat en verwerkt, zonder dat mensen daarvan op de hoogte zijn. De staatssecretaris kwam vorige week met een reactie waarin zij zegt dat het verwerken van gegevens moet gebeuren volgens de regels van de AVG: ‘Gegevensverwerking dient derhalve rechtmatig, proportioneel, behoorlijk en transparant te zijn. Ook dataminimalisatie is van groot belang, dus er mogen niet meer persoonsgegevens worden verwerkt dan noodzakelijk is voor het doel.’ Ze is nu voornemens om een privacy-onderzoek te houden, een zogenaamde data protection impact assessment (DPIA), oftewel een onderzoek waarmee in kaart wordt gebracht welke risico’s er zijn en hoe je die kunt voorkomen.
Eigen ruimte
Ook wilde Leijten weten op hoe persoonsgegevens en profielen worden bewaard en toegepast. Van Huffelen: ‘Een veel voorkomende werkwijze is dat de overheidsorganisatie een account en een soort eigen ruimte heeft bij het betreffende bedrijf, waarin zoektermen worden ingegeven en de resultaten van de zoekslag worden getoond’. Regel zou moeten zijn dat er geen persoonsgegevens worden vastgelegd, maar niet duidelijk is of de overheid zich hieraan houdt. ‘Of er ook persoonsgegevens door het platform worden opgeslagen en welke partij als verwerkingsverantwoordelijke moet worden gezien, zal onderdeel uitmaken van de aangekondigde DPIA,’ aldus de staatssecretaris. Het is nog niet duidelijk wanneer het onderzoek is afgerond.