Als er vandaag verkiezingen voor de Tweede Kamerverkiezingen zouden worden gehouden, zou de VVD met 30 zetels opnieuw de grootste partij zijn. Dat zijn er twee minder dan bij de vorige peiling begin september, blijkt uit de I&O Research-zetelpeiling.
Na de VVD volgt een ‘peloton’ van vier middelgrote partijen: CDA (16), PvdA (16), GroenLinks (16) en de PVV (15).
Herstel PVV zet door; PVV nu weer groter dan Forum
In vergelijking met de zomerperiode zit de PVV duidelijk in de lift: medio juli stond zij nog op 9 zetels, begin september waren dat er 13 en in de laatste maand stijgt de PVV door tot 15 (virtuele) zetels.
Hiermee is de PVV weer groter dan Forum voor Democratie, dat nu (met 12 zetels) terug is op het niveau van november 2018.
PvdA nu even groot als GroenLinks; SP zakt verder weg
Een andere opvallende ontwikkeling is de gestage opmars van de PvdA, die vooral ten koste lijkt te gaan van de SP en GroenLinks. Aan het begin van het jaar stond de PvdA nog op 11 zetels. Inmiddels zouden dat er 16 zijn.
GroenLinks staat nu eveneens op 16 zetels; in april waren dit er nog 20. De SP zou halveren (-7) ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.
Regeringspartijen CDA (16 zetels) en D66 (11) handhaven zich stabiel in de subtop, maar staan ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 nog steeds op verlies.
De ChristenUnie (8) is de enige regeringspartij die op winst staat ten opzichte van de verkiezingen (+3 zetels).
‘Anti-scorebordpolitiek’ Klaver per saldo positief beoordeeld; vooral VVD- en D66-kiezers enthousiast
GroenLinks-leider Jesse Klaver wil niet langer aan ‘scorebordpolitiek’ doen. Hij maakte enkele weken geleden bekend dat GroenLinks de plannen voor de kabinetsbegrotingen van het kabinet-Rutte III zonder voorbehoud zal steunen.
Ruim de helft van de kiezers (58%) heeft hier iets van meegekregen, een derde (32%) zegt goed te weten waar het over gaat.
Over het algemeen is een op de drie kiezers (34%) positief over het plan van Jesse Klaver om niet langer aan ‘scorebordpolitiek’ te doen. Een kwart (26%) oordeelt negatief. De rest is neutraal of weet het niet.
Kiezers van VVD (60%) en D66 (52%) zijn het meest positief over het voorstel van Klaver om de begrotingen van het kabinet zonder meer te steunen. GroenLinks-kiezers zijn ook positief, zij het in iets mindere mate (44% is positief, 15% negatief). Verder zijn CDA- en CU-kiezers per saldo te spreken over het plan-Klaver. Dat geldt niet voor aanhangers van Partij voor de Dieren (neutraal) en de PvdA (per saldo negatief). Kiezers van de PVV, FvD, 50 Plus en SP reageren afwijzend op de strategie van Klaver.
Vermijden ‘scorebordpolitiek’ vooralsnog geen effect op electorale positie GroenLinks
Iets minder dan de helft van de kiezers (46%) zegt door het voornemen van Klaver in meer of mindere mate geneigd te zijn om op GroenLinks te stemmen. Slechts 2 procent zegt dat de kans veel groter wordt dat ze op GroenLinks gaan stemmen, onder PvdD-kiezers is dat 7 procent.
Hoewel er veel factoren van invloed zijn op de partijkeuze, zien we dat de kans om op GroenLinks te stemmen onder linkse kiezers per saldo kleiner wordt. Alleen onder D66-kiezers is er per saldo iets meer animo om op GroenLinks te stemmen.
Opvallend is dat de huidige GroenLinks-stemmers per saldo iets minder geneigd zijn om GroenLinks te stemmen: 12 procent acht de kans (iets) groter, tegenover 18 procent die de kans (iets) kleiner acht.
Al met al lijkt dit voorstel van Klaver vooralsnog dan ook niet veel electoraal effect te hebben. Dit zien we ook terug in de zetelpeiling: ten opzichte van de peiling begin september is er nauwelijks groei of daling voor GroenLinks (het verschil van 1 zetel is niet significant).
Normen en waarden, gezondheidszorg en klimaat belangrijkste electorale thema’s
Bij het bepalen van een voorkeur voor een partij, vinden kiezers normen en waarden, gezondheidszorg en duurzaamheid, klimaat en milieu wederom de belangrijkste onderwerpen.
Ten opzichte van de laatste keer dat we deze vraag gesteld hebben (september 2019) zijn de verschillen beperkt.
Als we iets langer terugkijken (naar februari 2017) zien we dat klimaat en duurzaamheid belangrijk is en blijft (van 26% naar 38%). Ook de woningmarkt / huren heeft aan belang gewonnen (van 14% naar 20%).
Aan belang ingeboet hebben: gezondheidszorg, werkgelegenheid, sociale voorzieningen en armoedebestrijding, de relatie tussen autochtone Nederlanders en migranten en immigratie en asiel.
Tevredenheid kabinet: geen verandering na Prinsjesdag
Nederlandse kiezers zijn net als in eerdere maanden verdeeld over het kabinet-Rutte III. Er zijn evenveel tevreden als ontevreden kiezers (beiden 48%). Medio februari 2019 was de situatie anders: toen was het aandeel ontevreden kiezers (63%) beduidend groter dan het aandeel tevreden kiezers (33%).
VVD-kiezers zijn het meest tevreden (95%) over dit kabinet. Ook bij de (huidige) kiezers van de andere regeringspartijen (CDA, D66 en ChristenUnie) is driekwart of meer tevreden.
Aanhangers van PVV (6%), FvD (6%) en SP (10%) zijn het minst te spreken over dit kabinet.
Hoogopgeleiden meest tevreden over Rutte III
Verder loopt het oordeel over het kabinet uiteen naar opleidingsniveau. Lager en middelbaar opgeleiden zijn per saldo ontevreden over dit kabinet. Hoger opgeleiden zijn in meerderheid tevreden over Rutte III.
Rapport
Lees hier het volledige rapport.
Verantwoording
I&O Research voerde een landelijk representatief onderzoek uit onder 1.756 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Het onderzoek liep van donderdag 10 tot en met dinsdagochtend 15 oktober 2019.
De resultaten zijn gewogen op geslacht, leeftijd, opleiding, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017. Het grootste deel van de deelnemers is afkomstig uit het I&O Research Panel (n=1.599). Daarnaast zijn 157 deelnemers via PanelClix benaderd om deel te nemen aan dit onderzoek.
Bron: Persbericht I&O Research, 18 oktober 2019