Op deze website Daily Data Bytes staat een bericht over onderzoek naar verhogen van acceptatie van betrouwbare berichtgeving in de media. Strekking: je kunt beter investeren in het verstevigen van informatie met uitleg, verwijzingen en labelling, dan proberen om misinformatie te ontkrachten. Mensen die in discutabele informatie geloven breng je niet zomaar van hun geloof af. Het zal dan ook weinig zin hebben om nu de PR-actie van D66 van harte uit te lachen. In Amsterdam, Nijmegen en Den Bosch (en misschien zie ik nog andere steden over het hoofd) is D66 de grootste partij als nu gemeenteraadsverkiezingen zouden plaatsvinden. Dat blijkt uit onderzoek van Peil.nl (Maurice de Hond) – in opdracht van D66. GroenLinks moet het in de drie steden flink afleggen.
De toon is dus gezet. Je zou verwachten dat de doorzichtige truc van D66 reacties zou oproepen. Maar dat is te veel gevraagd. Het Parool breit aan het bericht meteen maar een uitgebreide analyse vast over de politieke voor- en afkeuren in Amsterdam. De krant scoort verder met de kop dat GroenLinks halveert, en het laat de D66-fractieleider de slag om Mokum uitroepen. Toe maar. Zijn er nog kritische noten? De Gelderlander heeft zijn twijfels. Hoeveel mensen zijn er ondervraagd in Nijmegen? 307 (in Amsterdam 581). Dat is nogal weinig, vindt politicoloog Kristof Jacobs (Radboud Universiteit), doe dan minimaal 1000. En waarom zijn er partijen gepeild die niet eens meedoen? Ook D66 wordt juichend opgevoerd en de campagneleider laat weten dat het een representatieve peiling is, en stelt ons gerust: ‘Ik ga ervan uit dat we op de peiling kunnen vertrouwen. Peil.nl staat bekend als een professionele leverancier. We vertrouwen op de expertise.’ Dit autoriteitsargument zou je als medium meteen als drogreden moeten doorprikken. Maar, zoals gezegd, geloof in discutabel nieuws is moeilijk te bestrijden. Wat wel helpt is een wat minder dubbelzinnige houding van de makers en de brengers van het nieuws (en de gewillige toeleveranciers). Zoals politicoloog Tom van der Meer (UvA) zegt op Twitter: ‘Dit legt belangrijke journalistieke keuzes in handen van de partij.’ En: ‘Als ze (de media, JR) het echt belangrijk vinden om peilingen te rapporteren moeten ze deze zelf organiseren.’
Wat bij dit alles speelt is kennis over de materie. Niet voor niks leggen de grote peilers (I&O Research, Ipsos en Kantar) uit wat en hoe ze peilen, werken ze samen met de wetenschap, en zijn de uitkomsten niet afhankelijk van een opportunistische politieke strategie. Uiteindelijk gaan zij daarom de slag om de peilingen winnen.