Ze vullen elkaar aan, kwalitatief en kwantitatief onderzoek. De een gaat om de aantallen, de ander neemt – grof gezegd – een duik in de inhoud. Tot zover niks nieuws. Maar Foeke van der Zee komt mensen tegen die het ene soort onderzoek beter vinden dan het andere. En dat klopt volgens hem niet.
Vaak genoeg kom ik in een discussie terecht met onderzoekers. En dan is steevast de stelling dat kwalitatief onderzoek beter is dan kwantitatief onderzoek. Dat is niet waar. Overigens geldt dat ook voor het omgekeerde. Kwantitatief onderzoek is niet beter dan kwalitatief onderzoek.
In het uitvoeren van onderzoek kun je een aantal fases onderscheiden. Voor zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek geldt:
- Probleemidentificatie;
- Vraagstelling van het onderzoek formuleren;
- De vraagstelling van het onderzoek uitwerken in een aantal aspecten:
a. Welke objecten gaan we onderscheiden (steekproef trekken)?
b. Wat moet bij deze objecten worden gemeten (meetinstrumenten vaststellen)?
c. Wordt dat eenmalig of meerdere keren gedaan (onderzoeksdesign)?
d. Hoe worden de gegevens geanalyseerd (analyseplan)?
- Verzamelen van de data;
- Analyseren van de data;
- Trekken van een conclusie;
- Schrijven van een rapport.
Dit hele proces heb ik honderden keren doorlopen en in detail beschreven in mijn boeken. Het methodologisch handelingsmodel staat zelfs op de MOA-site. Je kunt nog wel over de details discussiëren, want dat geeft juist het graduele verschil aan.
Hoger niveau
Aan het analyseren van de data wordt vaak een groot gewicht toegekend om het onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek te benadrukken. Terecht. Maar als je er op een hoger niveau naar kijkt, dan zijn er vijf stappen in te onderkennen die zowel voor kwalitatief als voor kwantitatief onderzoek gelden:
- Controleer de data;
- Beschrijf de respons;
- Ga na of het meetinstrument zijn werk goed heeft gedaan;
- Analyseer de data om een antwoord te geven op de onderzoeksvraag;
- Voer alle overige analyses uit die je leuk vindt om uit te voeren.
Ook hier zit geen enkel verschil tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek.
Immense impact
Waar zitten de verschillen dan wel in? Die zitten hem in de details en dat maakt het onderscheid zo gradueel. Het gaat om een andere vorm van vraagstelling en om andere analysetechnieken. Eigenlijk is dat een contaminatie. Een kleine verandering in de vraagstelling heeft een immense impact. Een vraagstelling als ‘Wat vinden consumenten van product X?’ kun je uitwerken in: ‘Wat vinden drie consumenten (die een doorsnee zijn van de Nederlandse bevolking) van product X?’ en ‘Wat vinden 500 consumenten (die een doorsnee zijn va de Nederlandse bevolking) van product X?’.
De oplettende lezer zal merken dat het onderscheid vooral voortkomt uit drie versus 500 consumenten. Bij drie mensen denk je eerder aan het afnemen van interviews en bij 500 mensen eerder aan een (online) enquête of panel. De data van drie personen kun je analyseren met een vorm van tekstanalyse en de data van 500 personen kun je analyseren met statistiek.
Essentie
En verder? Nee, meer verschillen zijn er niet. Nou ja, ze zijn er wel, maar het is te verdedigen dat dit de essentie is. Het komt neer op een nuancering in de vraagstelling, met als gevolg een ander aantal te bestuderen onderzoekseenheden (objecten, planten, dieren, mensen) en het uitvoeren van andere analyses en het gebruiken van andere meetinstrumenten. Meer niet.
Maar dan zijn beide onderzoektypen toch niet vergelijkbaar? Ook dat klopt. Als je een andere vraag stelt krijg je ook een ander antwoord.
Maar is het één nou beter dan het ander? Nee, het is maar net wat jij (of je opdrachtgever) wil weten.
Denk jij daar anders over? Of ben je het met me eens? Neem gerust contact met me op. Graag verneem ik je reactie, zodat ik na kan gaan of ik mijn visie bij moet stellen.