In maart jl. spraken het CBS en gemeenten, provincies en ministeries met elkaar over data-ethiek. Voor het CBS is het een actueel onderwerp. Vanwege het grote belang stelde het bureau al in december 2020 al een ethische commissie in, die elke twee weken vergadert over externe verzoeken voor nieuw statistisch onderzoek.
Voorzitter van de ethische commissie van het CBS is directeur Strategie en Bestuursadvisering Erik Bruinsma. ‘De aanleiding voor het instellen van een ethische commissie was de vraag: we kunnen wel steeds meer met data, maar moeten we alles wat we technisch kunnen ook willen doen? Je ziet dat deze vraag rond data-ethiek niet alleen bij het CBS speelt, maar ook bij andere overheden en instanties. Na het optimisme over wat er tegenwoordig allemaal mogelijk is met data zijn we soms toe aan een moment van reflectie.’
Kernwaarden
De ethische commissie van het CBS bestaat uit acht CBS’ers die vanuit verschillende disciplines opereren: beleid, juridisch, methodologie, communicatie, economische en sociale statistiek. ‘Vanuit die invalshoeken beoordelen wij jaarlijks tientallen verzoeken voor nieuw statistisch onderzoek. We werken op basis van onze kernwaarden: betrouwbaar, objectief en maatschappijgericht. Vragen die bijvoorbeeld spelen zijn: is er een ethisch dilemma, zien we risico’s voor stigmatisering of wordt er schade toegebracht aan bepaalde groepen? Kortom: welke waarden zijn in het geding? De onderwerpen waarop deze vragen zich richten zijn divers. Ze variëren van migratie tot gezondheid en van politie en justitie tot jeugdzorg.’