Op de site van het CBS werd afgelopen uiteengezet hoe AI wordt gebruikt binnen het onderzoeksprogramma methodologie 2025-2030. Vanuit de sector Research & Development werd door Vera Toepoel en Reinoud Stoel een toelichting gegeven. ‘Met AI willen we de personen en bedrijven zo weinig mogelijk belasten bij het verzamelen van data.’
▼
Een van de methoden waaraan gewerkt wordt, is het bouwen van apps om data te verzamelen. Vera Toepoel, hoofd methodologie van het CBS in Heerlen, legt uit: ‘Met het Budgetonderzoek brengen we bijvoorbeeld de consumptieve bestedingen van personen in beeld. Waaraan geven zij hun geld uit en hoeveel geven ze uit? In de huidige situatie houden deelnemers dat bij in een soort dagboek. Iemand koopt bijvoorbeeld een pond tomaten voor 1,35 euro of een paar sokken voor 10 euro. Het is veel werk om dat van alle bestedingen bij te houden. In de toekomst gaat het CBS dat doen met een app waarbij de respondent simpelweg een foto maakt van de kassabon. Met behulp van AI-technieken gaan we die producten op de kassabon uitlezen en classificeren. Het gebruik van AI hoort bij de ambitie van het CBS om personen en bedrijven zo weinig mogelijk te belasten bij het verzamelen van data. Het is een van onze twee nieuwe methodologiethema’s voor de komende jaren.’
Gereedschapskist
Reinoud Stoel, hoofd methodologie van het CBS in Den Haag, vult aan: ‘Je kunt de methodologie zien als een gereedschapskist. Een kist met daarin veel methoden om officiële statistiek te maken en om inhoudelijke vragen te beantwoorden. Er zitten bijvoorbeeld methoden in voor het verzamelen en analyseren van gegevens. De methodoloog kent de methoden uit deze gereedschapskist en weet welke methode voor welk onderzoek geschikt is, wanneer een nieuwe methode ontwikkeld moet worden of wanneer een bestaande moet worden bijgeschaafd. Is een vragenlijst voor bedrijven bijvoorbeeld het meest geschikt? Of kunnen we de benodigde gegevens halen uit een register, zodat de bedrijven minder informatie hoeven aan te leveren? Hoe kun je het gekozen gereedschap zo goed mogelijk inzetten?’
Nieuwe doelen
Het CBS ontwikkelt om de vijf jaar een nieuw onderzoeksprogramma methodologie. Toepoel: ‘In het programma voor 2025–2030 zijn zes thema’s te vinden, die ook in het vorige programma stonden en nog steeds relevant zijn. Dat zijn: big data, data-integratie, informatiebeveiliging, primaire waarneming (vragenlijsten), statistisch modelleren en complexiteit en causaliteit. Daarnaast hebben we de nieuwe thema’s toepasbare AI en communicatie over statistische informatie. De komende jaren gaan we in ons methodologisch onderzoek de focus leggen op de gebruikers van onze statistieken. Begrijpen zij de informatie en kunnen ze deze correct interpreteren? Zijn er nieuwe vormen van visualisaties te bedenken die onze informatie begrijpelijker kunnen maken? Samen met onze divisie Communicatie & Nieuws hebben we bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar hoe we de publicatie Nederland in Cijfers kunnen verbeteren. Een ander onderdeel van het nieuwe thema statistische informatie-communicatie is om te onderzoeken hoe we bepaalde onzekerheden in de statistiek – statistiek gaat nooit gepaard met 100% zekerheid – zodanig kunnen communiceren dat het de informatie versterkt in plaats van afzwakt.’
Bron: CBS