Het voornemen van de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) om delen van haar .nl-domeinbeheer over te hevelen naar de Web Services van techgigant Amazon, leidde tot een storm van kritiek. In het rapport Clouds Over the Netherlands van de Universiteit van Amsterdam wordt de invloed van Big Tech op publieke infrastructuur kritisch onder de loep genomen.
▼
Na de Amerikaanse verkiezingen van november 2024 groeide wereldwijd de bezorgdheid over de afhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen. Het rapport van het critical infrastructure lab (UvA) neemt de Nederlandse situatie onder de loep via de SIDN-casus. SIDN beheert het .nl-domein waar miljoenen Nederlanders dagelijks gebruik van maken. Tot voor kort gebeurde dat via lokale datacenters en onder Nederlands toezicht.
Meer dan alleen techniek
Volgens het rapport gaat het bij cloudmigratie niet alleen om techniek, maar ook om macht en invloed. ’Cloudplatforms als AWS brengen eigen commerciële logica’s mee – efficiëntie, schaalbaarheid en winst – die haaks kunnen staan op publieke waarden zoals transparantie, onafhankelijkheid en democratische controle’, stelt hoofdonderzoeker Corinne Cath. ‘Publieke instellingen die overstappen, gaan vaak ongemerkt mee in de cultuur van hun leverancier: gericht op kostenbesparing en snelheid in plaats van op publieke verantwoording of democratische waarden.’
‘Zelfs als je alle zorgen over privacy, gegevensopslag en buitenlandse invloed zou oplossen, blijft dit onderliggende probleem bestaan: de organisatie verandert van binnenuit op een manier die het publieke belang schaadt’, vult Fieke Jansen aan, tevens onderzoeker aan het critical infrastructure lab en als adviseur betrokken bij het onderzoek.
Commerciële ambities
Wat SIDN nauwelijks uitsprak, maar in het rapport wel wordt geanalyseerd, is dat commerciële ambities mogelijk zwaarder wegen dan publieke belangen. ‘Via een samenwerking met het Canadese CIRA wilde SIDN haar registratiesoftware als internationale dienst gaan aanbieden – een schaalvergroting die alleen mogelijk is via een wereldwijde cloudleverancier als AWS’, aldus Cath.
Risico’s voor het internet-ecosysteem
Op de vraag of een organisatie als SIDN haar publieke missie nog kan waarmaken als ze haar kernfuncties uitbesteedt aan een commercieel cloudbedrijf antwoordt het rapport: nee. ‘SIDN zou op termijn minder controle houden over haar eigen systemen, expertise kunnen verliezen, en haar onafhankelijkheid onder druk zien staan. Daarbij vergroot de keuze voor AWS de macht van een klein aantal techreuzen, met risico’s voor het hele internetecosysteem’, stelt Jansen.
‘De trend dat internetorganisaties overstappen op commerciële clouds zal waarschijnlijk doorzetten’, stelt Cath tot slot. ‘De oplossing is niet simpelweg het bouwen van een ‘Nederlandse cloud’ of ‘Europese cloud’ als alternatief voor Amerikaanse techreuzen. Wat we echt nodig hebben, is een ander idee over de rol van technologie in onze samenleving—een idee waarin mensen en publieke waarden belangrijker zijn dan het maken van zoveel mogelijk winst.’
Advies
Met betrekking tot internetbeheer adviseren de auteurs om:
- Het publieke debat breder te voeren dan alleen over ‘digitale soevereiniteit’
- Publieke waarde boven winst te zetten
- Voor echte verantwoording te zorgen bij cloudbeslissingen van publieke instellingen
- Technische controle en kennis in eigen huis te houden
- In publiek en alternatieve internetinfrastructuur te investeren
- Onderzoek naar alternatieve vormen van cloudgebruik te stimuleren
Bron: uva.nl