Nieuwe signalen laten zien dat eenzaamheid onder jongeren verder toeneemt. Ze zijn voortdurend online, maar voelen minder echte verbinding. In plaats van met vrienden of familie praten jongeren steeds vaker met AI wanneer ze vastlopen, ook bij thema’s als somberheid en zelfs zelfdoding. Chatbots bieden directe aandacht en geen oordeel, maar dat maakt de stap kleiner om met zware gevoelens bij een systeem aan te kloppen dat niet altijd begrijpt wat er op het spel staat. Dat opent nieuwe mogelijkheden én nieuwe risico’s.
▼
Waarom jongeren zich tot AI wenden
Jongeren wenden zich tot AI wanneer ze vastlopen in stress, sombere gedachten of onzekerheid. AI is direct beschikbaar, zonder oordeel en zonder ongemakkelijk gesprek, waardoor het een toegankelijke plek wordt om zware gevoelens te verkennen. Maar precies daar ontstaan de risico’s.
De New York Times beschreef het geval van een jongen die zichzelf van het leven beroofde nadat hij ChatGPT gebruikte en de veiligheidsfilters omzeilde door zijn prompt anders te formuleren. Recent onderzoek laat zien hoe vaak grote taalmodellen worden geconfronteerd met suïcidale scenario’s en onderstreept dat AI wel richting kan geven, maar nooit de volledige menselijke context begrijpt.
Digitale systemen moeten veilig zijn, ook buiten AI
De kwetsbaarheid van jongeren staat niet op zichzelf. De Autoriteit Persoonsgegevens kondigde onlangs aan dat de databeveiliging in de zorg wordt gecontroleerd omdat veel instellingen hun systemen niet goed beschermen. Als zelfs professionele zorginstellingen worstelen met digitale veiligheid, laat dat zien hoe urgent het is dat alle systemen die kwetsbare groepen bedienen betrouwbaar, robuust en zorgvuldig ontworpen zijn. Jongeren die AI benaderen voor emotionele steun moeten kunnen vertrouwen op de bescherming van hun gegevens én op veilige grenzen in de technologie.
Wat dit verandert voor teams en de sector
Eenzaamheid en AI-gebruik laten zien hoe snel jongerengedrag verschuift. Jongeren zoeken veiligheid en een plek zonder oordeel, maar komen soms terecht in gesprekken waarin emotionele diepgang ontbreekt. Dat heeft gevolgen voor onderzoek, productontwikkeling en alle modellen die voorspellen hoe jongeren informatie verwerken.
AI is daarbij geen losse tool meer, maar een onderdeel van hun mentale ecosysteem. Daardoor moeten organisaties anders kijken naar ontwerp, veiligheid en verantwoordelijkheid. Digitale omgevingen moeten rust geven en jongeren ondersteunen, niet overprikkelen. De opgave voor de sector is duidelijk: technologie moet menselijker worden, omdat de volgende generaties dat steeds harder nodig hebben.
Het vraagstuk
De groei van eenzaamheid en het toenemende gebruik van AI komen samen in één vraagstuk. Jongeren zoeken verbinding, terwijl hun digitale wereld steeds sneller en luider wordt. De keuze om deze systemen verantwoord te ontwerpen wordt daarmee bepalend voor hoe jongeren hun weg vinden in een complexe wereld.
Jongeren zullen AI blijven gebruiken. Wat telt, is dat we deze systemen zo vormgeven dat ze jongeren steunen zonder hun kwetsbaarheid groter te maken.