Een nogal ongenuanceerde vraag, ik geef het toe. De meeste media (of journalisten) snappen het best. Maar er zijn nieuwsmedia (of journalisten) die het begrijpen en toch een dag na de Amerikaanse presidentsverkiezingen uitpakken met ‘Alweer hadden de peilers het mis’ (Volkskrant) of ‘Waarom de peilers er weer naast zaten’ (NRC). In het artikel beantwoordde NRC de vraag overigens niet, kon ook moeilijk omdat de uitslag nog twee dagen op zich liet wachten. Waarom kunnen serieuze nieuwsmedia niet even wachten met hun oordeel? Wat redacties zich ook kunnen afvragen: gaan we nu geen peilingen meer gebruiken? Natuurlijk wel. NRC kwam op 10 november alweer met een groot stuk – ‘Deze kiezers trokken Biden over de streep’ – volledig gebaseerd op kiezersonderzoek.
Zaten de Amerikaanse peilers er echt zo ver naast? Nate Silver, de man achter fivethirtyeight.com die een groot aantal peilingen tot een gemiddelde weegt, zette boven zijn slotbericht: ‘Biden’s Favored In Our Final Presidential Forecast, But It’s A Fine Line Between A Landslide And A Nail-Biter’. Je zou zeggen: veel te lange kop! Maar Nate zag de bui hangen. Biden kreeg van hem weliswaar acht procent voorsprong op Trump, maar rekening houdend met een marge van drie procent zou de uitslag in een aantal staten nog in het voordeel van Trump kunnen uitvallen. Ook dan zou Biden volgens Silver nog winnen. En zo geschiedde. De winnaar werd dus correct voorspeld. Biden won met drie à vier procent verschil, iets te veel buiten de marge. Bij een aantal staten (Wisconsin, Florida) zaten de peilingen er meer naast. Voor Florida was er +2,5% voor Biden voorspeld, dat werd –3,5%, maar met zijn marges-disclaimer had Silver hier dus wél rekening mee gehouden.
Het belangrijkste verwijt dat je de Amerikaanse peilers kunt maken is dat ze überhaupt een prognose geven. Ondanks zijn mitsen en maren gaf Silver Biden 89 procent kans om de verkiezingen te winnen, Trump 10 procent. Waarom zou je dat doen? Wij – ook mijn collega-peilers – gaan hier veel omzichtiger mee om. De kop boven ons slotbericht in 2017: ‘VVD neemt leiding; PVV daalt’ en we benadrukten dat de slotpeiling geen voorspelling was voor de einduitslag. De meeste Nederlandse nieuwsmedia begrijpen dit ondertussen. NOS, Volkskrant, AD, NRC en Trouw gebruiken al enige tijd de Peilingwijzer: het gewogen gemiddelde van de peilingen van I&O Research, Ipsos en Kantar (Maurice de Hond heeft zich hieruit teruggetrokken). Met deze media hebben we dit jaar goede afspraken kunnen maken: ze volgen de Peilingwijzer-trends en noemen de oorspronkelijke peilers bij naam, zodat wij iets terugkrijgen voor onze inspanningen.
Ik heb goede hoop op betere koppen in 2021.