Het visualiseren van data is lichtjaren verwijderd van de aloude taartgrafiek Het Nederlandse bureau Clever°Franke creëert tegenwoordig visualisaties die net zozeer entertainen als informeren, en gooit daarmee internationaal hoge ogen. Medeoprichter Gert Franke vertelt op het Digital Analytics Congres over de kracht en de noodzaak van visuele communicatie.
Tekst Robert Heeg
De manier waarop dingen visueel worden gepresenteerd, dat boeit Gert Franke al van jongs af aan. Zijn moeder kocht vaak dezelfde soort kleren voor hem, terwijl andere kinderen rondliepen in een onwaarschijnlijke variatie aan kleding en schoenen. ‘Dat deed mij nadenken over de waarde van visuele representatie, wat het betekent voor een individu, voor een cultuur, en voor de maatschappij.’ Die vroege interesse van Franke zou zich later uiten in datavisualisatie. ‘Hoe kun je dingen grafisch zó weergeven dat je het beste hun betekenis communiceert naar een publiek? Hoe kun je de patronen in de natuur, de technologie en menselijk gedrag zó tonen dat je een beter begrip kweekt van de wereld om ons heen?’ Die vragen leidden uiteindelijk tot de oprichting van Clever°Franke, dat zichzelf omschrijft als een ontwerpbureau dat datagestuurde tools en ervaringen creëert. In de praktijk levert dat soms duizelingwekkende beelden op die eerder aan moderne kunst of sciencefiction-films doen denken dan aan bronnen van informatieoverdracht.
Stokmannetjes
Franke is niet de enige die geboeid is door het visualiseren van data. In een wereld waarin visuele communicatie hand in hand gaat met tijdgebrek en een overdaad aan informatie, is het logisch dat datavisualisatie snel groeit binnen de wereldwijde analyticssector. Het is een relatief jong vakgebied, maar volgens Franke een gevolg van een oeroud verlangen. ‘De noodzaak om informatie simpel en snel over te brengen heeft altijd bestaan. Dat begon al met het tekenen van simpele stokmannetjes op grotmuren. Later ontwikkelden we een systeem van pictogrammen en hiërogliefen, die uiteindelijk evolueerden tot de symbolen en geschreven talen zoals we die vandaag de dag zien.’ Het computertijdperk heeft volgens Franke een nieuwe deur geopend naar hoe we informatie visueel kunnen weergeven, hoe we interacteren met machines, en met elkaar. ‘Deze systemen zijn steeds complexer geworden en blijven zich ontwikkelen met een snelheid die eerdaags het menselijk begrip te boven zal gaan.’ Daarom gelooft hij dat simpele, snelle communicatie absoluut noodzakelijk is. ‘En ook omdat we visuele wezens zijn; we absorberen de wereld voornamelijk met onze ogen. Visuele communicatie is daarom een heel intuïtieve en menselijke manier van informatieoverdracht.’
Toekomstgericht
Gezien de eerder genoemde datavisualisatietrend moet Clever°Franke zich onderscheiden in een steeds voller speelveld. Franke legt uit waarin zijn bedrijf anders is dan andere. ‘Het goed communiceren van complexe onderwerpen doen we voornamelijk door ons diepe begrip van het gedrag, de behoeften en de wensen van gebruikers. Wij zien data als de ruggengraat van ons werk, een strategische troef waarmee we onze inzichten en ideeën ontwikkelen en onze output valideren; het laat ons slimmer werken. Design is de tool die we gebruiken om de complexiteit van data te ontsluiten en voor de gebruiker betekenisvolle, relevante oplossingen te creëren die gewoon werken.’ Hij geeft toe misschien niet uniek te zijn met bovenstaande aanpak, maar de creatieve benadering en het streven om tot de kern van een probleem door te dringen, heeft het bureau wel veel gerenommeerde klanten opgeleverd.
Die klanten hebben allemaal hun specifieke wensen en eisen, en elke case is anders, maar in de kern draait de vraag altijd rond data, complexiteit en een creatieve uitdaging. Of het nu de creatie van een dashboard voor Cisco is, of een interactieve installatie voor Google, Clever°Franke werkt altijd nauw samen met klanten om te doorgronden wat die willen communiceren en hoe dat het beste kan worden overgebracht op de eindgebruiker. ‘We zijn bovendien behoorlijk toekomstgericht’, zegt Franke. ‘Zowel de wereld en gebruikers veranderen, en daarmee ook de technologie en de data. We kijken daarom ook naar de uitdagingen waarmee klanten te maken krijgen in het snel veranderende landschap. Wat hebben hun gebruikers straks nodig?’
Hybride realiteit
Datavisualisatie beweegt zich op het snijvlak van creativiteit en technologie. Dat vraagt om een gemêleerd team waarin tal van disciplines naadloos samenwerken. De medewerkers van Clever°Franke moeten multi-getalenteerde en -gedisciplineerde ontwerpers, programmeurs en techneuten zijn. Het is een teken des tijds, zegt Franke. ‘Het is tegenwoordig een vereiste voor elk ontwerpbureau om individuen te hebben die zowel design als technologie begrijpen. Leren en groeien, dat zijn de principes waarop ons bureau gestoeld is en die ons team de beste oplossingen doet creëren.’ Hij geeft toe dat het best een uitdaging is om mensen te vinden die flexibel en open-minded genoeg zijn. ‘We steken veel tijd in werving en talentontwikkeling om de kandidaten te vinden die echt begrijpen wat we doen en hun talenten zo te ontwikkelen dat ze optimaal presteren binnen het bedrijf. Onze mensen moeten echt de juiste instelling hebben; ze moeten niet alleen openstaan voor samenwerking met anderen, maar ook met andere disciplines en benaderingen.’
Een andere grote uitdaging in de datavisualisatiesector is de voortrazende technologische ontwikkeling. Die gaat nog veel sneller dan wie dan ook had verwacht, weet Franke. Een van de recente ontwikkelingen die hij noemt is de versmelting van de digitale en de fysieke werelden door middel van augmented, hybride en virtuele realiteiten. ‘Al heel snel zullen we door onze wereld navigeren met behulp van onze stem, gebaren, digitale interfaces en elementen in de fysieke ruimte. De uitdaging, en tegelijkertijd de kans, is om betekenisvolle manieren te vinden om systemen te meten, te begrijpen en te creëren rond de online en offline werelden. Het is een enorme taak om de gargantueske hoeveelheden data te verzamelen en daarin moeiteloos de oplossingen te vinden die impact hebben.’
Dit artikel is overgenomen uit Clou magazine© nr 89, oktober 2018.
Clever°Franke
Clever°Franke werd in 2008 opgericht door Thomas Clever en Gert Franke, en groeide in tien jaar tijd uit tot internationaal erkend ontwerpbureau met klanten als Red Bull, Google, techmagazine Wired en Elsevier. Het bedrijf heeft kantoren in Utrecht en Chicago.