Begin 2024 deed Ipsos onderzoek naar voorspellingen voor het toen nog voor ons liggende jaar. Wat is er van de visie terechtgekomen? Sommige mensen zaten er duidelijk naast: 50% voorspelde dat robots eruit zouden zien, denken en spreken als mensen, 31% dacht dat de oorlog in Oekraïne zou eindigen. Deze verwachtingen en de harde realiteit zijn nu terug te vinden in Perils of Perception, een wereldwijde studie in 30 landen.
▼
De studie toont wat mensen vinden van bepaald gedrag, hoe we naar anderen kijken en wat we verstaan onder sociale normen. De risico’s van perceptie hebben ook een direct band met de invloed van vooroordelen en informatiebronnen. Klimaat is een belangrijk onderwerp voor mensen. Acht op de tien (81%) verwachtten dat de gemiddelde temperatuur op aarde zou stijgen. Mensen in China, Italië en Zuid-Korea dachten dat de bevolking zou teruglopen. Wat mensen ook denken, het rapport wijst uit dat er voldoende gebieden zijn waar de perceptie niet overeenkomt met de realiteit. Er is geen correlatie tussen perceptie van (toegenomen) criminaliteit in de eigen buurt en de feitelijke toename. Mensen kunnen ook slecht het risico inschatten op kanker of de kwaliteit van het onderwijssysteem van hun land. En als het gaat om het aanpakken van klimaatverandering, dan overschatten we maatregelen met een lage impact, terwijl we het belang van maatregelen met een grote impact onderschatten.
Kennis over klimaat neemt toe
Dit alles past in een bredere context van wantrouwen, waarbij veel beroepen – politicus, journalist en CEO – meer als onbetrouwbaar dan als betrouwbaar worden gezien. Na een decennium van onderzoek lijken sommige dingen constant, zegt Ipsos. Constant is de overtuiging dat de misdaadcijfers stijgen en het aandeel immigranten in de bevolking overschatten. De misvattingen van mensen laten zien waar mensen zich zorgen over maken. Maar er is ook vooruitgang: onze kennis over klimaatverandering is gestegen.
Kwart wantrouwt verkiezingen
Heeft het beschuldigen van politici een hoogtepunt bereikt? De overtuiging dat misvattingen voornamelijk te wijten zijn aan politici die mensen misleiden, is sinds 2018 met zes procentpunten gedaald. Politici hebben echter nog een lange weg te gaan om het vertrouwen van de mensen te winnen, en ze blijven onderaan de ranglijst staan in de Global Trustworthiness Index van Ipsos. Sociale media staan nu op de eerste plaats (gemiddeld 45% in 30 landen) als oorzaak dat mensen de realiteit verkeerd inschatten.
Misvattingen passen in een breder beeld van wantrouwen en ze beïnvloeden de manier waarop we naar deskundigen in onze samenleving kijken. Zelfs het vertrouwen in de democratie is er niet immuun voor: in de 30 onderzochte landen denkt gemiddeld 24% dat de verkiezingen in hun land niet betrouwbaar zijn.
Mensen die zeggen dat ze hun nieuws voornamelijk via tv, radio of kranten binnenkrijgen, hebben meer vertrouwen in wetenschappers, deskundigen en verkiezingen, dan degenen die hun nieuws voornamelijk uit berichten-apps, sociale media of via vrienden en familie tot zich nemen. In dezelfde lijn ligt de constatering dat hoe meer tijd mensen dagelijks op sociale media doorbrengen, hoe groter de kans is dat ze feiten en deskundigheid met argwaan bekijken.
Het volledige rapport is hier te downloaden.