Inclusief onderzoek kan bijdragen aan producten, diensten en communicatie-uitingen die voor iedereen toegankelijk en aansprekend zijn. Jesca Dembinski van Ruigrok schreef er een blog over en ze geeft vijf concrete tips.
Twee miljoen mensen in Nederland leven met een lichamelijke of mentale beperking. Ze zijn bijvoorbeeld slechtziend, slechthorend, afhankelijk van een rolstoel, hebben een taalachterstand of een licht verstandelijke beperking. Gelukkig is er steeds meer aandacht vanuit de overheid en commerciële organisaties voor inclusie, want uiteraard iedereen moet volledig kunnen meedraaien in de samenleving. Zo organiseerde de Rijksoverheid afgelopen oktober de Week van de diversiteit, met als doel de meerwaarde van diversiteit en inclusie binnen de overheid te benadrukken. Maar ook commerciële bedrijven hechten er steeds meer belang aan dat ze de hele samenleving aanspreken. Zo ontwikkelde designer Rachel Lourens zelfs een compleet kledingmerk voor vrouwen met een visuele beperking: SeeFeel. Haar kleding draagt een klein label aan de achterkant, zodat je kunt voelen of je je trui of jurk niet per ongeluk achterstevoren of binnenstebuiten aantrekt. Op het prijskaartje en in het kledingstuk zelf staat in zowel een groot lettertype als in braille de maat en kleur, zodat je weet wat je draagt, ook als je het zelf niet kunt zien.
Iedereen meenemen
Bij een inclusief aanbod hoort ook inclusief onderzoek. Als je producten, diensten en communicatie-uitingen wilt maken die voor iedereen toegankelijk zijn, moet je ook tijdens de ontwikkelfase iedereen meenemen. Welk soort onderzoek het meest geschikt is, is afhankelijk van de vraag. Wil je een website testen om te kijken of het voldoet aan de WCAG-richtlijnen, dan is het logisch om mensen met een functiebeperking uit te nodigen, wil je kijken of iets tekstueel wordt begrepen dan kun je beter mensen benaderen die moeite hebben met cognitieve vaardigheden. Hier volgen nog vijf tips voor inclusief onderzoek.
1. Focus op één inclusiedoelgroep tegelijkertijd
Wil je uitspraken doen over één inclusiegroep, dan is het belangrijk dat je alleen die groep betrekt. Als je bijvoorbeeld wilt testen of iemand die moeite heeft met lezen jouw registratieformulier prettig doorloopt, bevraag je alleen mensen met een lage leesvaardigheid. Of als je de digitale toegankelijkheid van een webshop wilt testen onder mensen met een visuele beperking, betrek dan alleen deze groep in je onderzoek. Maar als je wil weten hoe mensen reageren op een nieuw tussendoortje, dan kun je het beste een afspiegeling van de samenleving uitnodigen, waar uiteraard ook mensen met een lichamelijke of mentale beperking onder vallen.
2. Focus op kenmerken die bij het onderzoeksdoel passen
Stel een bank wil in kaart brengen welke drempels mensen ervaren bij online bankieren. Dan is het belangrijk dat alle mensen die daar moeite mee hebben vertegenwoordigd zijn in je onderzoek. Als je aanneemt dat alleen ouderen minder digitaal vaardig zijn, sluit je andere groepen uit. Er kunnen tal van andere redenen zijn dat mensen moeite hebben met online bankieren. Denk bijvoorbeeld aan laaggeletterden, mensen met lage digitale vaardigheden, maar ook mensen die om wat voor reden dan ook tijdelijk niet zelfstandig online kunnen bankieren. Dat toont aan hoe belangrijk het is om je te focussen op de kenmerken die echt bij je onderzoeksdoel passen, en niet te snel mensen uit te sluiten.
3. De doelgroep bepaalt de onderzoeksmethode
Niet elke onderzoeksmethode past bij iedereen. Elke doelgroep heeft bepaalde wensen en behoeften. Zo is het niet logisch om iemand die digitaal niet heel handig is uit te nodigen voor een online onderzoek, terwijl die onderzoeksmethode juist weer wel goed ontvangen kan worden door iemand die minder mobiel is. Mensen die snel overprikkeld zijn vanwege een cognitieve of neurologische beperking, nodig je beter niet uit in een groepssetting, terwijl een andere groep daar juist weer goed bij gedijt.
4. Behandel je doelgroep als VIPs
Met onderzoek probeer je elke doelgroep een stem te geven. De respondenten vertegenwoordigen die stem van de groep en vervullen daarmee een belangrijke rol. Zorg dat het leuk en mogelijk is om mee te doen aan onderzoek. Maak duidelijk wat er van ze wordt verwacht, geef een passende vergoeding en als er wat extra hulp nodig is – bijvoorbeeld een lift vanaf het treinstation naar de onderzoekslocatie – regel dat dan.
5. Wees creatief in de werving
Hoewel de groep mensen met een lichamelijke of mentale beperking groot is, zijn ze niet altijd via de officiële wegen te bereiken. Je moet dus creatief zijn bij het werven. Zoek je mensen met een taalachterstand? Zoek dan eens op waar in jouw gemeente gratis taallessen worden aangeboden. Zoek je mensen met een auditieve beperking? Meld je dan eens bij een van de vijf dovenscholen in Nederland.
Net iets andere aanpak
De afgelopen jaren hebben we bij Ruigrok veel onderzoek – zowel kwalitatief als kwantitatief – uitgevoerd onder inclusiegroepen. Het vraagt om een net iets andere aanpak: andere gespreksvormen, andere vragen en in sommige gevallen bijvoorbeeld een gebarentolk. Ook de werving pak je net anders aan. Het hoeft helemaal niet ingewikkeld of duur te zijn, met een paar aanpassingen is het geregeld. Wij organiseren voor bedrijven ook Lunch & Learn-sessies over dit onderwerp, waarbij we ook mensen uit de doelgroep uitnodigen zodat onze relaties uit eerste hand over hun ervaringen kunnen horen en ze direct zelf ingebrachte vraagstukken kunnen bespreken.
Auteur Jesca Dembinski, Senior Research Consultant, Ruigrok
Ruigrok is Kennispartner van Daily Data Bytes