De titel is een recente quote van Mark Rutte. In relatie tot de recente avondklokkenrellen zei hij zelfs ‘ik ga niet op zoek naar sociologische verklaringen’. Dat is heel jammer, niet alleen omdat ik wel een socioloog ben, maar ook omdat de rellen niet op zichzelf staan. Mensen gaan niet zomaar ineens rellen. In Utopia gaat niemand rellen. De rellen komen ergens vandaan, hebben een oorzaak. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan maar onvrede en ongelijkheid lijken triggers te zijn voor het gedrag. Als je kijkt naar de achtergrond van de relschoppers dan is het wel te begrijpen dat er onvrede is. Geweld is natuurlijk nooit goed te keuren, maar als je een IQ van 57 hebt zoals een van de relschoppers of als je meer dan een jaar in de WW zit dan begrijp je de woede en frustratie beter.
Wat voor de rellen geldt, geldt ook voor onderzoek. Ook onderzoek is afhankelijk van de context van de maatschappij waarin we leven. Zo zou ik net op het moment van de covid-pandemie vorig jaar bij patiënten onderzoek doen (voor de firma Ferring) met de vraag naar de beleving van hun ziekte.
Onder invloed van de pandemie hebben we het onderzoek moeten verplaatsen van online naar offline. Niet alleen heeft de pandemie invloed op de onderzoeksmethode, ook heeft het invloed op het dagelijks leven van respondenten.
Wat is de context?
Een ander voorbeeld. Recent heb ik onderzoek uitgevoerd naar de wensen en behoeften van consumenten wat betreft mode in het algemeen en Studio Anneloes in het bijzonder. Het zal je niet verbazen dat de covid-pandemie niet alleen de online aankopen heeft gestimuleerd, maar ook het type aankopen: meer tops en ‘thuiskleding’. Je moet ermee rekening houden dat het type aankopen verandert als de pandemie voorbij is.
Een merk, een patiënt, een rel… het kan niet los gezien worden van de context, van de maatschappij waarin we leven. Alles heeft invloed op alles. Dat is wat wij als onderzoekers ook moeten laten zien: de context van het probleem op de vraag die wij onderzoeken. Dat 45% consumenten meer uitgegeven heeft aan interieur dan vorig jaar zegt niet zoveel. Het gaat erom: waarom hebben ze dat gedaan, wat is de achtergrond en de context. Van welke trend maakt het verschijnsel deel uit? Als we dat weten kunnen we onze klant inzichten geven die passen bij de tijd en de maatschappij waarin we leven.
Sociologen laten dat zien, maar ook onderzoekers hebben die taak!