De Afdeling advisering van de Raad van State heeft eind juli het advies vastgesteld over de wet die de Europese Datagovernanceverordening moet uitvoeren. De verordening (DGA) heeft als doel om meer gegevens beschikbaar te maken voor algemeen gebruik. Het is een belangrijk onderdeel van de Europese datastrategie om de data-economie te ondersteunen. Het is ook de eerste Europese verordening op dit gebied.
De DGA stelt regels voor het hergebruik en beschikbaar stellen van overheidsgegevens. De verordening regelt ook het delen van gegevens door burgers of organisaties via een databemiddelingsdienst. En de DGA bevat regels om het vrijwillig delen van gegevens te stimuleren met het oog op het algemeen belang. Dat zou moeten gebeuren via zogenoemde data-altruïstische organisaties.
ACM toezichthouder
Het wetsvoorstel regelt dat de DGA in Nederland ook uitgevoerd kan worden. Zo wordt de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de toezichthouder voor naleving van de DGA. De ACM is ook de bevoegde autoriteit voor databemiddelingsdiensten en data-altruïstische organisaties. In het wetsvoorstel wordt verder geregeld dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) advies geeft aan de ACM of de diensten en organisaties voldoen aan de AVG.
Europees label
De bevoegdheden van de ACM mogen volgens de DGA geen afbreuk doen aan de bevoegdheden van andere autoriteiten, zoals de gegevensbeschermings- of cybersecurity-autoriteit. In het voorstel krijgt de AP de taak om de ACM te adviseren over de vraag of databemiddelingsdiensten en data-altruïstische organisaties aan de AVG voldoen. De ACM bepaalt vervolgens of de dienst of organisatie kan worden geregistreerd, zodat deze een Europees label en logo mag voeren. Daarnaast regelt het wetsvoorstel dat de ACM en de AP in een protocol afspraken moeten maken over hun samenwerking.
De Afdeling advisering van de Raad van State vindt deze regeling niet passend. Het is niet uitgesloten dat de ACM bij een negatief advies van de AP toch tot registratie overgaat. Dat strookt niet met de gedachte van de DGA dat bij een ‘conflict’ de AVG voor gaat. Als het gaat om de uitleg en de toepassing van de AVG zou de interpretatie van de AP beslissend moeten zijn. De Afdeling adviseert dit in de toelichting expliciet te bevestigen.
Transparantie
De DGA regelt verder dat er een Europees Comité voor gegevensinnovatie komt. Dat Comité is een deskundigengroep waarin onder meer vertegenwoordigers van de nationale toezichthouders zitten, met de Europese Commissie als voorzitter. Het Comité heeft als taak om de Europese Commissie te adviseren en te ondersteunen bij verschillende onderwerpen. Zo adviseert het Comité over richtsnoeren (die bepaalde normen verder uitleggen) en ontwikkelt het Comité deze richtsnoeren ook zelf.
De Afdeling advisering merkt op dat er duidelijkheid moet zijn over de openbaarheid van het werk van de nationale en Europese toezichthouders. Ook moet duidelijk zijn hoe zij belanghebbenden bij hun activiteiten betrekken en hoe zij verantwoording afleggen.
Nu het advies van de RvS bekend is, is de volgende stap dat het wetsvoorstel wordt besproken in de Tweede Kamer. Dit zal in de komende maanden gebeuren, maar de datum hiervoor is nog niet bekend.