Meer dan één op de tien Belgisch huishoudens is een eenoudergezin. En een kwart daarvan heeft financiële problemen, twee keer zo veel als onder de algemene bevolking. Dat blijkt uit een nieuwe studie van Haystack Consulting in opdracht van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW), haar Franstalig-Belgische tegenhanger AMA en IKEA België.
Van alle Belgische huishoudens is ruim een tiende (11%) een eenoudergezin, waar vooral moeders (62%) het gezinshoofd zijn. Het aandeel mannelijke alleenstaande ouders steeg de laatste jaren wel. Deze gezinnen hebben gemiddeld twee kinderen, meestal tussen 3 en 11 jaar. Terwijl de meeste eenoudergezinnen ontstaan na een relatiebreuk (40%) of echtscheiding (25%), heeft 1 op de 10 er bewust voor gekozen om vanaf het begin alleenstaande ouder te zijn. 4 op de 10 eenoudergezinnen deelt de voogdij niet en staat alleen in voor de zorg voor hun kinderen. Eenoudergezinnen zijn verspreid over heel Vlaanderen, maar zijn oververtegenwoordigd in Antwerpen (28%).
Kans op armoede
Alleenstaande ouders hebben het financieel moeilijker dan de algemene bevolking. Ze beschikken gemiddeld over een lager huishoudinkomen dan de algemene bevolking: 61% van eenoudergezinnen heeft een gezinsinkomen van € 2.800 of minder, terwijl slechts 35% van de algemene bevolking onder deze drempel zit. Het aandeel eenoudergezinnen dat aangeeft financiële moeilijkheden te ondervinden is twee keer zo groot (24%) als datzelfde aandeel binnen de algemene bevolking (12%). Bovendien loopt minstens een derde het risico op armoede, vergeleken met een vijfde van de algemene bevolking. Dit risico verhoogt met het aantal kinderen: alleenstaanden met drie kinderen hebben een armoederisico van 63%. Tegelijkertijd zijn de meeste alleenstaande ouders actief aan het werk (71%), waarvan een meerderheid voltijds (51%).
Een van de meest prangende kwesties voor eenoudergezinnen is de toegang tot geschikte huisvesting die betaalbaar is én voldoende ruimte biedt voor de ouder en de kinderen.
Beleidsmaatregelen
De resultaten van de studie tonen volgens CAW, AMA en IKEA België aan dat doelgerichte beleidsmaatregelen nodig zijn om de precaire situatie van vele eenoudergezinnen op structureel vlak te verbeteren.
In samenwerking met verschillende organisaties ontwikkelden de drie partijen vorig jaar een memorandum met 10 concrete beleidsaanbevelingen om de financiële en huisvestingssituatie van Belgische alleenstaande ouders te verbeteren.
Specifiek in Vlaanderen ziet de top vijf van beleidsmaatregelen die eenoudergezinnen verwachten er zo uit:
- Financiële steun voor huisvesting en nutsvoorzieningen;
- Een groter aanbod en kortere wachttijden voor sociale woningen;
- Een grotere kennis en bewustzijn over bestaande ondersteuningsmechanismen;
- Vermindering van de voorheffing;
- Grotere beschikbaarheid van mentale gezondheidszorg.
Haystack Consulting is Kennispartner van Daily Data Bytes